Disseminatie strategieën voor onderzoekers: Via design naar echte impact

In een wetenschappelijke context verwijst disseminatie naar het actief verspreiden en delen van onderzoeksresultaten met relevante doelgroepen. Denk aan vakgenoten die verder bouwen op de inzichten, maar óók — en juist — aan burgers, professionals en beleidsmakers die de nieuwe kennis kunnen toepassen in de praktijk. Bij 8D ligt onze focus op dat laatste. Wij maken wetenschappelijke output bruikbaar en begrijpelijk voor mensen buiten de academische wereld. Niet als communicatietruc, maar als ontwerpopgave.

Te vaak wordt disseminatie gereduceerd tot een bijzaak in het projectplan. Het wordt uitbesteed aan partijen die een generieke projectwebsite lanceren en daar drie social media posts tegenaan gooien, meer dan eens een net opgestart account met nul bereik. Wij geloven dat dit niet alleen zonde is van het geld, maar ook van de kennis die daardoor niet effectief terechtkomt bij de doelgroepen die er in de praktijk baat bij zouden hebben.

Bij 8D zien we disseminatie als een strategisch onderdeel van het onderzoek, waarbij design-denken een belangrijke rol te vervullen heeft. En vaak zien we dat ons designproces voor het maken van een effectief disseminatiemiddel het onderzoek ook op andere vlakken verrijkt. Het eindresultaat kán een website zijn, maar net zo goed een kaartspel, een VR-simulatie, een workshop of iets wat nog niet bestaat. Onze werkwijze is altijd vormvrij en doelgericht: we maken precies wat de doelgroep nodig heeft om met de resultaten van het onderzoek aan de slag te kunnen.

Ons doel is altijd dat onze tools en interventies meer dan informeren. Ze activeren, confronteren en betrekken, waardoor kennis beklijft of er een echte verandering optreedt. Voorbeelden van disseminatievormen die we ontwikkelden zijn:

• Kaartspellen en bordspellen. Zoals Care Trivia, een kaartspel voor beleidsmakers over Wmo-wetgeving, gebaseerd op wetenschappelijke handreikingen. Deelnemers verwerken kennis actief via concrete casussen en gesprekken.
• Narratieve interventies waarin gebruikers zich herkennen en hun handelen kunnen oefenen. Zoals Shkorey, een verhalende interventie over seksuele gezondheid, ontwikkeld in nauwe co-creatie met de Eritrese gemeenschap in Nederland.
• Workshops, living labs en offline events waarin participatieve verspreiding en generatie van kennis centraal staat. Zoals EFF-CoP, waarin we samen met een groot Europees consortium werken aan een community en events rondom het thema voedselfraude. Of Kinderfietsroutes, een gegamificeerde fietsroute door de provincie Groningen gebaseerd op onderzoek naar bewegingsarmoede onder kinderen.
• (Digitale) simulaties waarmee stakeholders in een veilige en speelse context de implicaties van nieuwe kennis voor hun eigen werkterrein verkennen; zoals de simulatie Ransomware, gebaseerd op onderzoek door Campus Fryslan.
• Digitale tools en apps die aanbevelingen uit onderzoek vertalen naar oplossingen in de praktijk. Zoals Read with MEE, interactieve voorleesverhalen met als doel de kennis en vaardigheden rondom inclusieve en meertalige geletterdheid te verhogen; een doelstelling voortvloeiend uit het expertisegebied van Fryske Akademy en Mercator European Research Center.

Elke vorm die we kiezen is het resultaat van een participatief ontwerptraject, waarin doelgroep en context leidend zijn.