Aan de hand van een praktijkvoorbeeld uit ons portfolio laten we in dit artikel zien hoe co-creatie academische impact en maatschappelijke relevantie kan versterken. Centraal staat onze samenwerking met onderzoeker en biomedicus Lise Beumeler, met wie 8D een VR-game ontwikkelde voor herstel na een opname op de Intensive Care (IC). Deze ontwikkeling was onderdeel van Beumelers promotietraject en heeft recent, door vervolgonderzoek met het prototype, geleid tot een nieuwe publicatie. Een mooi moment om te reflecteren op de totaalimpact van een participatieve aanpak.
Herstellen van een IC-opname kan maanden tot jaren duren. In haar promotieonderzoek onderzocht Lise Beumeler, samen met 8D, hoe gaming en technologie dit proces effectiever en aangenamer kunnen maken. Via een co-creatief ontwerpproces bleek virtual reality verrassend positief ontvangen door zowel patiënten als professionals.
Hierop ontwikkelden we een VR-prototype, getest in het Medisch Centrum Leeuwarden. In een virtuele woonkamer lossen patiënten puzzels op met arm- en handbewegingen, zoals aanbevolen door fysiotherapeuten. Het prototype bevat vier niveaus, afgestemd op verschillende mobiliteitsniveaus.
Wat is de maatschappelijke impact geweest van de participatieve aanpak en het ontwikkelen van een prototype samen met de werkvloer en patiënten? Tijdens onze samenwerking met Beumeler en Medisch Centrum Leeuwarden zagen wij de volgende waardevolle ‘bijvangst’ van co-creatie in onderzoek.
Vergroten draagkracht en vertrouwen
Aan het begin van het onderzoek adviseerden we laagdrempelig en vormvrij te testen. IC-patiënten en zorgprofessionals probeerden diverse games en hardware, zoals Kinect en VR-headsets. Deze participatieve aanpak zorgde niet alleen voor werkbare hardware, maar vergrootte ook het vertrouwen en draagvlak bij de doelgroepen. Intensivist Carina Bethlehem merkt op: “Als we direct een revalidatiegame met de Oculus Go 2 VR-bril hadden geïntroduceerd, zou er waarschijnlijk weerstand zijn geweest. Door de eerste testen bleek echter dat virtual reality – met wat begeleiding – goed aansloeg bij patiënten, ook ouderen. Die eerste stap was cruciaal voor het draagvlak.”
Participatieve aanpak als inspiratie voor vakgenoten
Tijdens het proces bleek veel interesse in onze ontwerpgerichte aanpak, waarbij doelgroepen vroeg worden betrokken. In plaats van eerst een perfect product te maken, halen we vanaf het begin creatief input op. Over deze werkwijze spraken Johan (8D), Lise en student-assistent Mirthe in de podcast Global Cast van de Rijksuniversiteit Groningen. Luister de podcast hieronder terug:
Kansrijke disseminatie richting algemeen publiek
Onze praktijkgerichte aanpak levert tijdens het proces al resultaten op die begrijpelijk en aansprekend zijn voor een breed publiek, wat de communicatie over het onderzoek vergemakkelijkt. Het onderzoek naar VR-therapie op de IC kreeg brede media-aandacht, mede door de actualiteit van het thema tijdens de pandemie. Op aanraden van onze communicatieafdeling verscheen een toegankelijk artikel over de doelen en aanpak in het alumnimagazine van de Rijksuniversiteit Groningen. Dit opende nieuwe deuren, waaronder een interview met Beumeler in Focus, hét wetenschapsprogramma van NPO Radio 1.
De inbreng van design en prototyping hebben bijgedragen aan de volgende wetenschappelijke publicaties en vervolgonderzoeken.
I see you: unravelling pathways of recovery after critical illness
Het proefschrift van Lise Beumeler, verschenen in 2023, behandelt onder meer de langdurige fysieke en mentale klachten die veel patiënten na een IC-opname ervaren, de gevolgen daarvan voor kwaliteit van leven, zorgverbruik en werkparticipatie, en de belasting voor naasten. De uitgave sluit af met een verkenning van de haalbaarheid en veiligheid van Virtual Reality-training tijdens en na IC-opname, waaraan de samenwerking met 8D ten grondslag lag.
Vervolgonderzoek met prototype
Na het promotietraject startte onderzoeker Mirthe de Vries, onder begeleiding van Beumeler, met vervolgonderzoek naar de effecten en haalbaarheid van VR-therapie met het prototype. De therapie werd drie keer per week gedurende 20 minuten aangeboden naast standaardzorg, en de effecten op fysieke parameters zoals balans en mobiliteit werden gemeten. Begin 2025 verscheen het paper The feasibility of virtual reality therapy for upper extremity mobilization during and after intensive care unit admission, waaraan 8D-ontwerper Johan als co-auteur bijdroeg.
Omdat we merkten dat er veel behoefte was aan tips en advies over het combineren van design, gaming en onderzoek, organiseerden wij in 2023 een webinar in samenwerking met Campus Fryslan. Lise Beumeler en Johan van der Meulen beantwoorden vragen over projectontwerp en het testen en implementeren van zorgtechnologie. Kijk het webinar Healthcare, Research and Serious Gaming online terug.
Wij ondersteunen onderzoekers regelmatig bij het versterken en gehonoreerd krijgen van hun aanvragen. Iedere derde vrijdag van de maand organiseren we een gratis online vragenuurtje waarin je al jouw vragen kunt stellen. Meld je aan via johan@8d.nl om de tijd en inbellink te ontvangen. Heb je specifieke vragen of onderwerpen die je wilt bespreken, bijvoorbeeld over hoe je co-creatie in onderzoek verwerkt? Voeg deze gerust toe aan je aanmeldmail.
Nienke Beerlage-de Jong is Assistant Professor bij de Universiteit Twente en onderzoeker op het gebied van infectieziekten en One Health, een vakgebied waarin de gezondheid van mens, dier en planeet nauw met elkaar verbonden zijn. Ze werkte samen met 8D aan een serious game over complexe besluitvorming bij zoönosen, ziekten die van mens op dier kunnen overgaan.
Design-gedreven onderzoek: wat is de meerwaarde? Voor een succesvolle implementatie van onderzoeksresultaten is een perfecte balans nodig tussen gebruiker, de vorm van de interventie en de context waarin deze zal worden gebruikt. Wanneer al deze elementen goed op elkaar zijn afgestemd, belanden onderzoeksresultaten daar waar ze écht een verschil maken: midden in de maatschappij.
Social design biedt een krachtige aanpak voor maatschappelijke vraagstukken, waarbij samenwerken met betrokkenen centraal staat. Het proces levert onderzoekers niet alleen interventies, maar ook nieuwe inzichten en waardevolle data op. Bij 8D combineren we tien jaar ervaring met een pragmatische, doelgerichte werkwijze die onderzoekers ondersteunt in het behalen van concrete resultaten via co-creatie en iteratie. In deze blog delen we drie inspirerende voorbeelden uit ons portfolio.