Professionals in de zorg, het onderwijs en het bedrijfsleven zien steeds vaker de potentie van spel als middel om te ontwikkelen en veranderen. Toch zijn er ook nog veel misverstanden rondom serious gaming. We zullen hieronder drie misverstanden rondom serious gaming op een rij zetten en ze weerleggen.
De term ‘serious gaming’ is inderdaad redelijk nieuw, maar het gebruik van games om zaken te leren is helemaal niet zo nieuw. In de 19de eeuw speelden Pruisische militairen tijdens hun opleiding al het Kriegsspel. Dit was in feite een oorlog-simulatiespel waarin ze krijgstactieken leerden, maar dan zonder slachtoffers te maken. Hieronder staat een foto van een Verkeersregelsspel uit 1968. Dit is een bordspel waarmee kinderen verschillende verkeersregels aan de keukentafel konden oefenen, door in het spel verschillende plekken in de stad te bezoeken. Inclusief verkeersborden en stoplichten die van kleur veranderen!
Dat brengt ons eigenlijk gelijk bij een van de volgende misverstanden rondom serious gaming: een serious game hoeft écht niet altijd digitaal te zijn.
Veel mensen denken bij serious gaming aan een spel op de computer. Maar zoals je bij de voorbeelden over het Kriegsspel en het Verkeersregelsspel al hebt kunnen zien: serious gaming bestond al ruim vóór de opkomst van de computer. In deze tijd is de computer een vast onderdeel van ons leven. Het is dan ook logisch dat serious gaming groot is geworden op de computer. Maar de computergame is slechts één van de vele vormen waarin je serious games tegenkomt. Rollenspellen, kaartspellen of bordspellen kunnen ook heel goed ingezet worden als serious game.
De computergame kent natuurlijk wel een aantal voordelen. Prestaties kunnen gemakkelijk gemeten worden en meten is weten. Daarnaast lost een computerspel een aantal logistieke problemen op en kunnen mensen van over heel de wereld met elkaar spelen. Om nog maar te zwijgen over de verschillende werelden die je in een computerspel kan neerzetten.
Maar digitale serious games hebben ook nadelen. Als je bijvoorbeeld spelenderwijs iets wilt bereiken op het gebied van gedrag en interactie, dan is het logischer een serious game te maken waarbij spelers niet naar een computerscherm staren, maar naar elkaar. Interactie oefen je het beste met echte interactie. Elke vorm heeft zo zijn eigen voordelen en nadelen.
En dat brengt ons bij het laatste misverstand rondom serious gaming.
Wanneer je in gesprek gaat over de impact van serious games, dan is een veelgehoorde reactie: ‘In het spel deed ik nu wel zus-of-zo, maar dat doe ik anders nooit. Dat zegt niks over mij.’ Zeker wanneer het over persoonlijke eigenschappen gaat in een spel, loop je tegen dit soort twijfels aan.
Begrijpelijk, want een game schetst een situatie die niet echt is. De speler neemt deel aan een zoektocht of bouwt een raket, terwijl dit niet werkelijk zo is. Maar het gedrag in de onechte situatie is wél echt. De speler speelt vanuit zichzelf en is niet ineens iemand anders. Het gedrag zegt dus iets over de speler. Neemt de speler risico? Kiest hij van nature voor fight or flight? Speelt hij solitair of werkt hij veel samen? Allemaal eigenschappen die uit de persoon zelf komen. Een actie zegt altijd iets over de actiepleger. Dit is een wijd verbreide stelling en de basis van verschillende therapeutische behandelingen en psychologische onderzoeken. Je ziet deze reactie dan ook vaak bij spelers die zich geconfronteerd voelen met hun eigen gedrag en dan ‘de fout’ in het middel – in dit geval het spel – zoeken.
Natuurlijk kun je situaties uit een spel niet één op één vertalen naar de realiteit. Je kunt niet zeggen: ‘in het spel deed je het zo, dus dan zul je het wel áltijd zo doen.’ Wel kun je stellen dat de speler het in die situatie zo heeft aangepakt, dus dat het gedrag blijkbaar wel ergens in hem of haar zit. Wanneer dit gedrag is dat je graag wilt ontwikkelen – bijvoorbeeld vaker de leiding neming – dan is de enige echt goede vraag: waarom komt het er wel uit in het spel, maar niet in de realiteit? Een goede training zorgt ervoor dat het gedrag ook steeds beter in de werkelijkheid naar voren komt. Een serious game kan hiervoor een perfect startschot zijn.
Dit waren een aantal misverstanden rondom serious gaming. Hopelijk zijn ze nu de wereld uit!
Waarom is serious gaming veel meer dan een spelletje? Hoe wordt het ingezet in onderzoek en welke psychologische principes zijn er terug te vinden in game design? Leesvoer voor iedereen die zich bezighoudt met gedragsverandering en innovatie!
‘Eritrese jongeren schamen zich soms om bepaalde vragen te stellen; de game biedt een veilige omgeving om toch de juiste informatie en hulp te vinden.’ Op het Friesland College is…