Voorbeelden social design in onderzoek 

Voorbeelden social design in onderzoek

Social design is een ontwerpaanpak die maatschappelijke vraagstukken aanpakt in nauwe samenwerking met de betrokkenen. Maar social design levert meer op dan enkel eindresultaten en interventies. Het proces van ‘samen ontwerpen’ levert voor onderzoekers bijvoorbeeld vaak nieuwe inzichten op en waardevolle onderzoeksdata.

Bij 8D combineren we tien jaar ervaring met onze eigen social design werkwijze. Die werkwijze is pragmatisch, doelgericht en volledig ingericht op het ondersteunen van onderzoekers bij het bereiken van concrete resultaten; altijd op iteratieve en co-creatieve wijze.  In deze blog delen we drie inspirerende voorbeelden uit ons portfolio. Stuk voor stuk samenwerkingen met vooruitstrevende onderzoekers die social design een centrale rol hebben toebedeeld in hun onderzoeksontwerp.

Navigeer direct naar een case:
– Case 1: Game-based onderzoek met een social design aanpak
– Case 2: Seksuele voorlichting door samen te ontwerpen
– Case 3: Compassievolle Technologie in de Geestelijke Gezondheidszorg

Case 1: Game-based onderzoek met een social design aanpak – DigiJuf

Aanleiding
DigiJuf onderzoekt hoe spraaktechnologie en gaming kunnen bijdragen aan het verbeteren van de taalvaardigheid van basisschoolleerlingen. In samenwerking met het Centre for Language and Speech Technology van de Radboud Universiteit Nijmegen ontwikkelde 8D een creatief prototype dat niet alleen kinderen motiveert om te lezen en te spreken, maar ook waardevolle data genereerde voor wetenschappelijk onderzoek. Deze aanpak resulteerde in een prijswinnende wetenschappelijke publicatie, een mijlpaal die de meerwaarde van co-creatief en iteratief onderzoeken onderstreept.

Aanpak
De social design-aanpak van DigiJuf begon met luisteren naar de doelgroep. Door basisschoolkinderen te interviewen, ontdekten we wat zij belangrijk vinden in leesactiviteiten. Ze noemden twee opvallende pijnpunten: lezen voelt vaak eenzaam, en ze missen invloed op het verloop van het verhaal. Met deze inzichten ontwierpen we een spelconcept dat focust op samenwerking en autonomie. In het spel maken kinderen samen een verhaal door om de beurt zinnen in te spreken. Deze zinnen worden live omgezet naar tekst, waarbij spelprincipes de motivatie hoog houden. 

Naast het spelontwerp ondersteunden we de onderzoeksgroep met het opstellen van een onderzoeksprotocol, het uitvoeren van tests op basisscholen in Noord-Nederland en het documenteren van de opgehaalde data. Het functionele prototype bood voor de onderzoeksgroep een mooie kans om de kansen en beperkingen van de door het CLST ontwikkelde spraaktechnologie in kaart te brengen. Evenals de wijze waarop kinderen elkaars spreek- en leesvaardigheid beoordelen. 

Resultaten
Bijzonder om te zien tijdens de testrondes was dat kinderen al na een zin of vier beter gingen articuleren. De reden: ze wilden hun bijdrage zo goed mogelijk in tekst terugzien op het scherm. En punten verdienen van hun klasgenootjes, natuurlijk! Als designers onderzochten we zorgvuldig of de spelprincipes deden wat ze moesten doen. Tegelijkertijd leverde de prototyping-fase relevante onderzoeksdata op om een wetenschappelijke publicatie op te baseren. Belangrijkste conclusie: kinderen van rond de tien jaar zijn uitstekende beoordelaars wanneer het aankomt op spreek- en leesnauwkeurigheid; vergelijkbaar met volwassenen. Dit suggereert dat peerfeedback door kinderen een waardevolle toevoeging kan zijn aan educatieve apps die gebruikmaken van spraaktechnologie. De onderzoeksgroep won met deze studie de ‘Best Paper’-prijs van het Trinity College in Dublin.

Wat we van dit project hebben opgestoken
DigiJuf laat zien hoe social design niet alleen onderwijsinnovatie ondersteunt, maar ook nieuwe onderzoeksmethodieken mogelijk maakt. Tijdens dit project realiseerden we ons dat onze manier van testen met eindgebruikers zo waardevol is dat deze, mits goed gedocumenteerd volgens de wensen van onderzoekers, een solide basis kan vormen voor wetenschappelijke publicaties. Sindsdien richten we ons actief op het faciliteren van dergelijke trajecten en denken we mee om onze aanpak naadloos aan te laten sluiten op de behoeften van academisch onderzoek.

Case 2: Seksuele voorlichting door samen te ontwerpen – Shkorey

Aanleiding
Shkorey maakt informatie over seksuele gezondheid en opvoedingsonderwerpen toegankelijk voor nieuwkomers in Nederland. Het kernprincipe? Educatieve materialen ontwikkelen in co-creatie met de doelgroep. Team 8D speelde hierin een sleutelrol en werkte nauw samen met de Eritrese gemeenschap in Leeuwarden. Dit intensieve social design proces leidde tot een educatieve spelapplicatie met verhaallijnen over thema’s zoals seksuele gezondheid, zwangerschap en opvoeding. Het succes van Shkorey krijgt nu een vervolg: 8D en Stichting Shkorey zetten de opgedane kennis en ervaring in voor een vergelijkbaar traject met de Arabische gemeenschap in Leeuwarden. Ook hier staat co-creatie centraal, met de ambitie om opnieuw maatwerkoplossingen te ontwerpen die aansluiten bij de specifieke behoeften van de doelgroep.

Aanpak
Shkorey werd geïnitieerd door Geertje Postma en bouwt voort op MyJorley, een eerder onderzoek naar de toepassing van serious gaming rond seksuele en reproductieve rechten. De conclusies van dit onderzoek, samen met de intensieve dialoog met de Eritrese gemeenschap, vormden de basis voor het projectontwerp van Shkorey. Dit ontwerp werd gefinancierd door ZonMw binnen het programma ‘Onbedoelde zwangerschap en kwetsbaar (jong) ouderschap’.

Wat Shkorey onderscheidt, is de procesgerichte aanpak. Postma koos voor 8D omdat wij geen vaststaand spelconcept voorstelden, maar een flexibel proces waarin de doelgroep actief meewerkte aan het ontwerpen van gameplay en verhaallijnen. Dit resulteerde in een inspirerend co-creatieproces, waarbij Eritrese jongeren, zorgverleners en cultural mediators intensief samenwerkten. Tijdens dit proces werden voorheen gevoelige onderwerpen steeds openlijker besproken, zowel tussen jongeren onderling als tussen jongeren en zorgverleners. Een prachtig resultaat hiervan was de oprichting van een Eritrees jongerenfilmteam. Dit team leverde een onmisbare bijdrage aan de video-inhoud, verhaallijnen en karakters in de game en is tot op de dag van vandaag actief met het maken van online content over de besproken thema’s.

Resultaten
Shkorey is een gedragen spelapplicatie met cultuursensitieve informatie over seksuele gezondheid, zwangerschap en opvoeden. Een belangrijk onderdeel van het spel is ‘Hulp in jouw buurt’, waarmee passende lokale ondersteuning en zorg dichterbij wordt gebracht. De app heeft echter meer opgeleverd dan alleen de eindproducten en interventies. De toegepaste werkwijze — met veel ruimte en inspraak voor de doelgroep — bleek bovenal een integrale en effectieve aanpak om gevoelige onderwerpen bespreekbaar te maken. Dit biedt waardevolle inzichten voor onderzoekers en ontwerpers die met vergelijkbare uitdagingen werken.

Na de oplevering van de app hebben onderzoekers van Rutgers Kenniscentrum Seksualiteit de interventie ingezet voor kwalitatief onderzoek naar de bruikbaarheid van de app en de thema’s die behandeld worden. Dit onderzoek richtte zich op twee focusgroepen: Eritrese jongeren en zorgverleners in verschillende gebieden in Nederland. Een aantal onderzoeksvragen werd geïntegreerd in de game, terwijl input van professionals werd verzameld via vragenlijsten. Het eindrapport van dit onderzoek verscheen in het voorjaar van 2024.

“Veel Eritrese nieuwkomers vonden de app een handige en waardevolle bron, vooral dankzij de Tigrinya taaloptie en de flexibiliteit om informatie in hun eigen tempo te ontdekken. Dit maakte het mogelijk voor gebruikers om zich op een laagdrempelige manier te verdiepen in belangrijke thema’s zoals veilige relaties, zwangerschap en opvoeding. Professionals die de app inzetten, waardeerden vooral hoe Shkorey onderwerpen bespreekbaar maakt op een manier die aansluit bij de belevingswereld van de doelgroep.”
(Bron: Rutgers Kenniscentrum Seksualiteit)

Wat we van dit project hebben opgestoken
Het proces van Shkorey is een krachtig voorbeeld van social design in actie: het samenbrengen van diverse perspectieven om al in een vroeg stadium tot impactvolle en duurzame oplossingen te komen. Dit project heeft voor ons bewezen dat co-creatie niet alleen werkt, maar ook vaak meer oplevert dan vooraf te voorzien is.

Case 3: Compassievolle Technologie in de Geestelijke Gezondheidszorg | In ontwikkeling

Aanleiding

Het gebruik van technologie belooft een oplossing te zijn voor de grote druk op de geestelijke gezondheidszorg. Maar kan technologie wel gebruikt worden in een domein waarin menselijk contact en belangrijke menselijke waarden zoals compassie voorop moeten staan? Kunnen we technologie ontwerpen die is gebaseerd op de waarde van compassie, zodat we bijdragen aan een houdbare toekomst voor de geestelijke gezondheidszorg? Het onderzoeksprogramma Compassievolle Technologie van de Geestelijke Gezondheidszorg van de Universiteit Twente richt zich op deze vragen.  8D is als designpartner betrokken in een multidisciplinair team van onderzoekers, behandelaren en praktijkdeskundigen. Samen gaan we de uitdaging aan om compassievolle technologie voor de geestelijke gezondsheidszorg te ontwerpen en analyseren. 

Aanpak
Team 8D ontwikkelt een kaartspel als onderzoeksinstrument voor het promotietraject van onderzoeker Charlotte van Lotringen, onder leiding van prof. dr. Matthijs Noordzij. De creatieve interventie is gericht op het gebruik van smartwatches binnen de geestelijke gezondheidszorg, in het bijzonder bij groepsbehandelingen gericht op leefstijl. Het spel introduceert deze technologie op een compassievolle, persoonlijke manier aan professionals en cliënten. Ook stimuleert het spel reflectie op de voordelen en beperkingen van de smartwatch. Ons team had een mooi vertrekpunt; de onderzoekers hadden zelf al een lo-fi prototype getest met de doelgroep om kaders voor het onderzoek te identificeren. Op basis van die eerste verkenning is besloten een designpartij met veel ervaring in te schakelen – en we zijn heel blij dat wij dat zijn geworden!

Resultaten
Van Lotringen zal het kaartspel inzetten als onderzoeksinstrument waarmee de theorie van compassievolle technologie in de praktijk onderzocht kan worden. In oktober 2024 is een nulmeting van start gegaan van de behandeling zónder het kaartspel en de smartwatch; de volgende fase is een meting met het kaartspel en de smartwatch. Waarop wij de eindversie van onze interventie zullen baseren.

Op de hoogte blijven van dit project en de manier waarop het onderzoek precies wordt aangepakt? Neem gerust contact op met johan@8d-games.nl voor meer informatie.