Wat is social design en waarom is het relevant voor onderzoekers?
Wat is social design? Social design is een ontwerpfilosofie waarbij oplossingen worden ontwikkeld met het doel om maatschappelijke impact te creëren. Dit maakt het niet alleen relevant voor ontwerpers, maar ook voor academici, beleidsmakers en professionals die een verschil willen maken.
In dit artikel leggen we uit wat social design precies is, hoe het zich onderscheidt van andere ontwerpprincipes en waarom het zo’n geschikte benadering is voor het aanpakken van sociale uitdagingen.
Wat is social design?
Social design draait om drie fundamentele elementen:
1. Sociaal
De focus ligt op uitdagingen waar mensen als individu of als maatschappij mee te maken hebben. Denk hierbij
aan thema’s zoals inclusiviteit, duurzaamheid of welzijn.
2. Design
Het gaat niet enkel om het idee of de oplossing, maar ook om de vertaling naar een bruikbare en context specifieke vorm. Immers: zonder goed design blijft de beste kennis onbenut.
3. Impact
Bij social design is een oplossing pas geslaagd als deze ook daadwerkelijk gebruikt wordt. Zonder een bewezen impact is er geen sprake van een echte oplossing.
Social design onderscheidt zich, kortom, door een sterke focus op het doel: maatschappelijke impact. De vorm is – en dat geldt ook voor onze ontwerpers – ondergeschikt aan het doel. Een goede social designer gaat voor de vorm die het meeste verschil zal maken. In echte levens, voor echte mensen. Niet voor de vorm die hip klinkt of onder een systeemplafond is bedacht.
Waarom is social design relevant voor onderzoekers?
Veel academisch onderzoek en innovaties bereiken de praktijk niet, simpelweg omdat ze niet goed aansluiten op de belevingswereld van de eindgebruikers. Social design overbrugt deze kloof tussen kennis en gebruik.
Neem bijvoorbeeld een metrokaart: een gedetailleerde, topografische kaart biedt nauwkeurige informatie, maar is te complex voor reizigers. Een vereenvoudigde kaart maakt is misschien minder realistisch en laat veel weg, maar maakt het kaartje wel overzichtelijk en bruikbaar voor het doel.
Hetzelfde geldt voor het overdragen van nieuwe kennis en adviezen uit onderzoek. Een professor kan een uitgebreid rapport publiceren over leefstijl op het VMBO, maar hoe bereikt die kennis een meisje van 13? Social design helpt om deze vertaalslag te maken door kennis om te zetten in praktische en toegankelijke oplossingen.
Wat zijn de voordelen van social design?
1. Maatschappelijke relevantie
Social design richt zich op sociale uitdagingen zoals duurzaamheid, inclusiviteit en welzijn. Dit voorkomt dat middelen worden besteed aan oplossingen zonder echte vraag of toepassing.
3. Duurzame oplossingen
Social design verdiept zich in de context en behoeften van gebruikers. Hierdoor ontstaan oplossingen die niet alleen effectief zijn tijdens een project, maar ook daarna blijven werken.
5. Implementatie en borging
Impact is het doel, en implementatie krijgt daarom vanaf het begin prioriteit. Door te ontwerpen met de eindgebruiker in gedachten, wordt de kans op duurzame impact aanzienlijk groter.
2. Gebruikersbetrokkenheid
Door co-creatie worden eindgebruikers en stakeholders actief betrokken. Dit vergroot het eigenaarschap en de kans op succesvolle implementatie.
4. Transdisciplinaire samenwerking
Het proces brengt verschillende disciplines samen, van onderzoekers tot eindgebruikers, en bevordert samenwerking en begrip tussen deze groepen.
Conclusie: wat is social design en wat is de waarde voor onderzoekers?
Social design is een filosofie die draait om het creëren van oplossingen met maatschappelijke impact. Een social designer slaat een brug tussen kennis en praktijk en helpt om innovaties en onderzoeksresultaten tot leven te brengen. Publicaties, rapporten en innovaties zijn vaak gericht op vakgenoten of beleidsmakers, maar bereiken zelden de mensen die de uiteindelijke gebruikers zijn. Juist daar zit de meerwaarde van social design: het vertaalt academische kennis naar vormen die praktisch bruikbaar en toegankelijk zijn. Shkorey is een uitstekend voorbeeld van deze vertaalslag, het eindrapport van dit onderzoek is in het voorjaar van 2024 verschenen. Shkorey en andere projecten worden extra uitgelicht in ons blog over voorbeeldcases met sociaal design.
Wat kan social design voor jouw onderzoek betekenen?
Social design kan onderzoekers ondersteunen bij het aanpakken van complexe maatschappelijke vraagstukken en tegelijkertijd de betrokkenheid van doelgroepen vergroten. Dit leidt vaak tot waardevolle resultaten, zowel op academisch als maatschappelijk vlak. Overweeg je om social design in jouw onderzoek te integreren, maar weet je nog niet precies hoe? We denken graag met je mee, bijvoorbeeld over hoe je een iteratieve aanpak kunt verwerken in je onderzoeksaanvraag. Neem deel aan ons Maandelijkse Online Vragenuurtje of stel je vraag direct aan Johan via mail of Linkedin. Ook hebben we in onze kenniskluis veel informatie beschikbaar. Lees bijvoorbeeld hoe ontwerp kan fungeren onderzoeksintrument en bekijk werk van onderzoekers die serious gaming als designstrategie hebben toegepast.
