Succesvol brainstormen, hoe pak je dat aan? Zoek online een antwoord op die vraag en je stuit op eindeloos veel manieren om de creativiteit van deelnemers aan te wakkeren. Inspirerend en helpend, máár: alleen het creëren van een creatieve flow is niet voldoende. De échte uitdaging is om al die creativiteit nuttig in te zetten voor jouw project.
Hierin ligt een belangrijke taak voor de brainstormbegeleider, een rol die ik vaak vervul binnen serious gaming trajecten. Pas wanneer je je vraagstuk kraakhelder hebt, kun je een geschikte methodiek voor je brainstorm kiezen. In deze blog deel ik alle dingen die je in gedachten moet houden vóórdat je een datum prikt voor je creatieve sessie.
Voor mij is een brainstorm een creatief middel binnen een groter proces om een probleem op te lossen. In mijn werk bij 8D Games gaan deze problemen vaak over gewenste maatschappelijke veranderingen. Denk aan het stimuleren van een positieve gedragsverandering onder jongeren of het bevorderen van de ontwikkelingsmogelijkheden van mensen met een handicap. Iedereen zal begrijpen dat dit geen problemen zijn die je in een brainstorm van een paar uur kunt oplossen. Ga ik met deze verwachting een brainstorm in, dan zou ik regelmatig van een koude kermis terugkomen.
Mijn realistische verwachting van een brainstorm is dat ik samen met de deelnemers nieuwe oplossingsrichtingen ga ontdekken. Wees dus niet teleurgesteld als je aan het eind van de brainstorm nog geen “eureka!” moment hebt gehad. De energie van de groep mag tijdens de brainstorm volledig gericht zijn op het aanleveren van zoveel mogelijk frisse input op een helder afgebakend vraagstuk. Omdat ik dat doel in gedachten heb, weet ik dat ik tijdens de brainstorm mijn deelnemers nog niet hoef te vragen om hun ideeën tot in detail uit te leggen. Zo houd ik de energie bij het vraagstuk, in plaats van bij de praktische uitvoering.
Over dat “eureka!”-moment gesproken: het kan juist wat ondermijnend zijn voor je brainstorm als deelnemers al vroeg in de sessie het gevoel hebben dat ze de perfecte oplossing voor het probleem hebben gevonden. Je verliest dan namelijk de aandacht en de creatieve potentie van die deelnemers. In het slechtste geval kan een vroeg “eureka”-moment zelfs de energie van de hele groep omlaag halen of mensen met een sterke interne criticus blokkeren in hun denkproces. Ik stel daarom mijn doelen graag zó hoog dat het vraagstuk (bijna) onmogelijk op te lossen is in een enkele sessie. Daardoor weet ik zeker weet dat iedereen gedurende de hele brainstorm scherp blijft. Het haalt ook wat druk van de ketel: ‘Natúúrlijk hoeven we niet nu onmiddellijk met dé oplossing te komen. Dat zou wat zijn.’
‘Limitations boost creativity‘. Dat is niet alleen een leuke quote voor op de muur, het is ook nog eens onvermijdelijk waar voor elke creatieve tak van sport. In het geval van brainstormen mag je zelfs een stap verder gaan: een brainstorm vereist begrenzingen.
Het verschil tussen ervaren designers en beginnende brainstormers zit ‘m wat mij betreft dan ook niet in hoeveel post-its ze in een uur op tafel kunnen krijgen, maar in hun capaciteit om de creatieve energie van de deelnemers effectief te richten op een relevant vraagstuk. Maar om te kunnen richten, moet je wel eerst weten wat je doelwit is.
Breng vóór de brainstorm het einddoel van het project als geheel nog eens goed in kaart met de volgende vragen:
De antwoorden op deze vragen vormen de basis voor een probleemstelling die geschikt is voor een brainstorm. Maak het zo concreet mogelijk, bijvoorbeeld: “Hoe gaan wij A bereiken voor doelgroep Y als we weten dat Z”?
Een projectleider of designer die bovenstaande ‘waarom’-vragen serieus heeft onderzocht, zal er vaak achterkomen dat een brainstorm met een hele rits betrokkenen nog niet direct een logische vervolgstap is. Zelf kom ik er in dit stadium bijvoorbeeld regelmatig achter dat er al een geschikte oplossing voor het probleem bestaat, maar dat deze oplossing nog niet bekend is bij de doelgroep. En soms kom ik oplossingen tegen die nét niet geschikt zijn, bijvoorbeeld door locatie, taal of doelgroepen.
In plaats van het wiel opnieuw uit te vinden, is het in die gevallen raadzamer je probleemstelling nog eens te heroverwegen. De vraag “Hoe gaan wij A bereiken voor doelgroep Y als we weten dat Z?” kan dan simpelweg worden: “Hoe maken we oplossing B bruikbaar en aansprekend voor doelgroep Y?”
Zo voorkom je dat er ‘breinkracht’ en tijd verloren gaat aan het onderzoeken van oplossingen die al bestaan of simpelweg onhaalbaar zijn. Zeker wanneer je met veel betrokkenen werkt en een bijeenkomst niet zomaar geregeld is, is het belangrijk om ieders tijd serieus te nemen. Plan dus pas een brainstorm in wanneer creatieve input een logische volgende stap is en je zelf de scope en de kern van het probleem goed in de smiezen hebt.
Hoewel een goede voorbereiding en heldere probleemstelling je brainstorm aanzienlijk succesvoller en nuttiger zal maken, ontdek je gaandeweg ongetwijfeld alsnog verborgen voorwaarden en wensen van betrokkenen. Dit hoort er ook een beetje bij: het is voor mensen altijd makkelijker om aan te geven wat ze willen, wanneer er eenmaal iets op tafel ligt dat ze niet willen. Wees dus zeker niet bang om een eerste creatieve sessie of pitch te wagen. Een brainstorm helpt je namelijk ook om erachter te komen wat je nog niet weet. Het is een een beetje een kip-ei-verhaal. En dat maakt werken in een innovatief vakgebied nou juist zo leuk en uitdagend.
Probleemstelling helder, vooronderzoek gedaan, datum geprikt met alle betrokkenen? Check! In een volgende blog over succesvol brainstormen behandelt Bas verschillende vormen en methodieken. Eerst nog op zoek naar manieren om een effectieve brainstorm op afstand te faciliteren? Bekijk dan nog even deze blog uit onze kennisbank.
Professionals in de zorg, het onderwijs en het bedrijfsleven zien steeds vaker de potentie van spel als middel om te ontwikkelen en veranderen. Toch zijn er ook nog veel misverstanden…
Serious gaming is meer dan een spelletje; het is óók een waardevolle onderzoekstool die helpt bij het begrijpen van menselijk gedrag. Niet voor niets biedt NHL Stenden sinds 2017 –…
Cross-continentaal een game ontwikkelen: hoe gaat dat en wat valt er van elkaar te leren? Daarover spreken we met Giel Hekkert en Eyram Tawia. Zij werken momenteel aan Shkorey, een informatieve game over seksuele gezondheid, zwangerschap en geboortezorg.