In een tijd waarin digitale tools, apps, en simulaties steeds vaker worden ingezet voor trainingen en leertrajecten, vergeten we soms de kracht van iets eenvoudigs en doeltreffends: het rollenspel. Terwijl apps en digitale games vaak waardevolle inzichten kunnen bieden, blijken rollenspellen vaak duurzamer, effectiever en zelfs kostenefficiënter te zijn. Maar wat maakt een rollenspel nu zo krachtig? Hier zetten we de voordelen op een rij.
Stel je voor dat je tien keer hetzelfde spel speelt – en elke keer verloopt het anders. Dit is de kracht van een rollenspel: het zijn de deelnemers die de leerervaring creëren, niet het systeem. In het bordspel Om Tafel, bijvoorbeeld, spelen gezinnen verschillende rollen binnen een fictief boerenbedrijf en maken samen belangrijke keuzes. Hoewel het spelbord en de kaarten altijd hetzelfde zijn, is geen enkel spelverloop identiek. Elke speler brengt zijn of haar eigen unieke kader, keuzes en reacties mee. Dit zorgt voor een eindeloze variatie aan oefensituaties, iets wat vrijwel onmogelijk is om in een app te programmeren zonder hoge ontwikkelingskosten.
Dit variatieprincipe wordt versterkt door het toevoegen van verschillende rollen. Een speler kan bijvoorbeeld de ene keer de vader zijn die het bedrijf wil verkopen, en de andere keer de moeder die juist wil vasthouden aan de familieboerderij. Elke rol vraagt om een andere benadering en brengt een nieuwe kijk op dezelfde situatie, wat een multiplier-effect oplevert: meerdere scenario’s x verschillende spelers x verschillende rollen. Deze variatie creëert een rijke, aanpasbare leeromgeving die zonder ingewikkelde software of updates kan blijven bestaan.
Een veelvoorkomend doel van leerinterventies is het bevorderen van ’transfer’: het vertalen van kennis uit een oefensituatie naar het echte leven. Digitale games of video’s kunnen emoties simuleren, zoals verliefdheid of conflict, maar dat blijft op afstand. In een rollenspel ligt de ervaring dichter bij de speler. Je speelt zelf een rol in het spel, en de emotionele reacties zijn oprecht en authentiek.
Vergelijk dit eens met sociale vaardigheidstrainingen: het effect van een app waarin je een gesprek nabootst zal vaak minder impactvol zijn dan een rollenspel waarin je daadwerkelijk met iemand aan tafel zit en directe feedback krijgt. In onze samenwerking met Mythemakers gebruiken we rollenspel om jongeren te begeleiden. We zien dat jongeren hierdoor niet alleen vaardigheden leren, maar deze ook gemakkelijker toepassen in hun dagelijks leven. Onderstaand een aantal foto’s van Mythemakers in actie.
Sommige leerinterventies vereisen überhaupt geen transfer. Denk aan een exergame waarin je tijdens het spel direct de oefeningen doet die je ook in het echte leven moet uitvoeren. Hier is er geen vertaalslag nodig tussen wat je leert en wat je doet. Bij een rollenspel werkt dit soort transfer vaak beter omdat je al midden in een situatie zit die dicht bij de realiteit ligt. De vaardigheden die je oefent, kun je meteen in het echt toepassen.
Waar digitale middelen soms tekortschieten, blinken mensen juist uit. Een trainingsacteur kan bijvoorbeeld emoties uitdrukken die authentiek en overtuigend overkomen. Probeer dat maar eens na te bootsen in een 3D-animatie of app. Een digitaal emotioneel model maken kost maanden en duizenden euro’s, en zelfs dan voelt het vaak nog nep aan. Mensen kunnen echter in een oogwenk emoties oproepen en overbrengen.
Bij 8D streven we naar het best mogelijke leereffect binnen het beschikbare budget. Hieruit blijkt dat rollenspellen vaak de meest effectieve en betaalbare keuze zijn. Ze bieden een diepgaande leerervaring die eenvoudig en duurzaam inzetbaar is zonder hoge kosten.
Rollenspellen bieden een krachtige leerervaring die vaak effectiever en goedkoper is dan apps. De kracht ligt in de unieke dynamiek van spelers die keuzes maken, emoties uitdrukken, en direct reageren op elkaar, waardoor variatie ontstaat die digitaal moeilijk te repliceren is. Door rollenspellen te integreren in trainingsprogramma’s creëer je rijke, herbruikbare leeromgevingen die zowel duurzaam als betaalbaar zijn.
Een serious game, dat is toch altijd digitaal? Zeker niet! Ook een ‘ouderwets’ bordspel of kaartspel leent zicht uitstekend voor het bereiken van een educatief doel of het aanmoedigen van een gedragsverandering.
Stel, je hebt een fantastisch idee voor een serious game. Maar dan? Waar begin je? Hoe vind je je weg door alle technische begrippen? En hoe weet je nou zeker dat er draagkracht is voor deze oplossing? Als opdrachtgever is het spannend om direct een langdurig ontwikkeltraject aan te gaan. Daarom bieden wij een losstaand Starttraject aan.
Effectiviteit, voorbeelden en financieringsmogelijkheden Games en onderwijs: hoe brengen we ze succesvol samen? En zorgen spelprincipes er nou echt voor dat lesstof beter beklijft? Op deze pagina leggen we uit…