Voorbeelden van serious gaming in de zorg
Wie in de zorg werkt, zal de term ‘serious gaming’ de afgelopen jaren vast wel eens zijn tegengekomen. Ik kan me goed voorstellen dat je niet direct een concreet beeld…
Lees blog
Serious games voor de zorg
Spelenderwijs gezond
Serious games voor de zorg maken hun opmars. Maar heb je zelf nog nooit zo’n game gebruikt, dan blijft het hele idee toch wat abstract. Wat voor meerwaarde hebben games voor de zorg en welke concrete voorbeelden zijn er al? Laat je inspireren door cases uit ons portfolio.
Navigatie:
De kracht van gaming voor de zorg
1
Adaptief en meetbaar voor behandelaars
2
Veilig thuis oefenen met lastig te simuleren situaties
3
Therapietrouw verhogen a.d.h.v. spelprincipes
“Tijdens het spelen waren de patiënten zich veel minder bewust van hun klachten, waardoor zij zich vrijer bewogen.”
Een serious game is een game met een doel. Bijvoorbeeld informatie overbrengen of therapietrouw bij revalidaties verhogen. Het toepassen van spelprincipes helpt bij het behalen van dit soort doelen. Zo ook in de gezondheidszorg, waar momenteel veel uitdagingen spelen voor zowel patiënt als professional.
Wat moet je je hierbij voorstellen? Je kunt bijvoorbeeld denken aan een game die patiënten motiveert om thuis hun fysiotherapeutische oefeningen te blijven doen. Een spel spelen is gemakkelijker vol te houden dan het uitvoeren van ‘gewoon saaie oefeningen.’ Ook voor de behandelaar biedt zo’n game vele nieuwe mogelijkheden.
Whitepaper! Hoe kunnen we de implementatie van serious games voor de zorg verbeteren?
Games voor de zorg: wat zijn de voordelen?
Waarom is serious gaming juist voor de zorg zo waardevol? Dat heeft – naast het plezier en de effectiviteit – te maken met allerlei praktische en organisatorische voordelen. Serious games voor de zorg zijn bijvoorbeeld:
Kostenbesparend
De zorgkosten lopen al jaren op en de zorg moet beter en tegelijkertijd goedkoper worden. Serious games kunnen hierin een oplossing zijn. Een voorbeeld: in plaats van dat je tien behandelingen van een fysiotherapeut krijgt, wordt het mogelijk om een deel van de oefeningen thuis te doen met een game die de behandelaar rechtstreeks inzicht geeft in jouw voortgang. Op basis van de data uit de game kan de behandeling helemaal op jouw behoefte worden toegespitst. Dit scheelt een hoop tijd en geld. Een voorbeeld uit ons eigen portfolio met een dergelijk meetsysteem is De Schaatsgame.
Meetbaar en adaptief
Dat brengt ons direct op het tweede voordeel: de zorg moet evidence based zijn. Games kunnen hele duidelijke statistieken opleveren. Hoe vaak is het spel gespeeld en welke afwijking heeft links ten opzichte van rechts? Waar je vroeger je trouwheid aan de oefeningen nog een beetje mooier kon voorstellen dan daadwerkelijk het geval was geweest, kan je behandelaar nu tegen jou zeggen: ‘Nou, in het EPD zie ik dat je nul keer de oefeningen gedaan hebt…’ Natuurlijk zorgt een goede serious game ervoor dat deze situatie niet voorkomt. Die is immers leuk om te spelen en zo ontworpen dat de motivatie om de oefening te doen op peil blijft.
Veiliger
Om nog even bij het voorbeeld van fysiotherapeutische oefeningen te blijven: uit onderzoek blijkt dat een deel van de mensen na hun afspraak met de fysiotherapeut niet meer goed weet hoe ze de aangeleerde oefeningen thuis moeten doen. Ze doen de oefening vervolgens niet correct of lopen zelfs blessures op door een foute houding. In een game kun je de uitleg nog eens en herhalen en zelf uitsluiten dat mensen de oefening verkeerd doen, zoals bij de Schaatsgame. Kortom: serious gaming zorgt ervoor dat mensen veilig kunnen oefenen. Dat geldt op allerlei vlakken en in allerlei sectoren. Denk bijvoorbeeld aan een spel waarin artsen in opleiding een proefoperatie of handeling kunnen uitvoeren zoals bij ons project VR-training ‘Reanimatie van pasgeboren baby’s’. Als het fout gaat dan is er geen echt mens dat daaronder lijdt; het is immers maar een spel.
Leren op eigen tempo
Stel: je bent arts-assistent en werkt op een spoedeisende hulp. Je leert dan van de situaties die zich aandienen. Misschien zie je wel dertig keer een beenbreuk, maar heb je nog nooit geoefend met een longontsteking. Je leert in het echt, maar daardoor ben je ook afhankelijk van wat er binnen komt. In een game kun je precies aangeven wat je wilt leren. Sterker nog: je hoeft niet een uur te wachten op je eerste patiënt, maar kunt gewoon in je eigen tempo doorleren. Serious games maken leren makkelijker en zijn aanpasbaar aan jouw leerbehoefte. Thuis, in de trein, op het werk. Met een serious zorggame kun je leren en gamen wanneer het uitkomt, op je eigen niveau.
Toegankelijk, drempelverlagend en verbindend
Tot slot: een goede ontwerper van serious games zorgt ervoor dat de game gebruiksvriendelijk en intuïtief werkt, zodat er geen diepgravende technische kennis nodig is. Bovendien kunnen ze vaak thuis worden gespeeld, samen met familie of vrienden. Dat werkt verbindend en drempelverlagend. Zo kun je bijvoorbeeld: Gebarentaal leren met een serious game (8D Games & Pento, 2019) of aan de slag met Ondersteunde Communicatie via ieder mobiel apparaat dat je in huis hebt (8D Games & Deelkracht, 2023). Interactief, persoonlijk, thuis, samen – allemaal zaken die ervoor zorgen dat het makkelijker is om nieuwe dingen te leren, behandelingen voort te zetten en zaken samen met je naasten aan te pakken.
Games voor de zorg: wat zijn de opties?
De zorgsector kent vele facetten daarom is het belangrijk om inzicht te krijgen in de verschillende manieren waarop serious gaming van toepassing kan zijn:
Zijn serious games voor de zorg altijd digitaal?
Zeker niet! De laatste jaren zien we dat ook ‘serious’ bordspellen hun weg hebben gevonden naar de zorg. Educatieve bordspellen voor zorgprofessionals zijn heel geschikt voor het stimuleren van professionele ontwikkeling en het verbeteren van communicatie tussen teams. Ze bevorderen teamwork, strategisch denken en probleemoplossend vermogen. Bovendien is het spelen van een bordspel een stuk gezelliger en meer ontspannen dan het doorlopen van een verplichte cursus. Een concreet voorbeeld van een bordspel voor de zorg is AI+Hospital, dat wij in 2023 ontwikkelden in samenwerking met DASH (Data Science Center in Health) van het Universitaire Medisch Centrum Groningen.
Serious games voor de geestelijke gezondheidszorg
Tot nu toe hebben we vooral serious games voor de zorg besproken die zich richten op het verbeteren van de lichamelijke gezondheid. Maar mentaal welzijn is natuurlijk minstens zo belangrijk. En ook de geestelijke gezondheidszorg heeft de weg naar het serious gaming gevonden. Gelukkig maar, want juist voor mensen met een psychische kwetsbaarheid kan spel een heel waardevolle aanvulling zijn op de behandeling, bijvoorbeeld als ondersteuning bij het aanleren van nieuwe gewoontes en routines. Games nodigen uit om consistent en herhalend te oefenen met nieuw gedrag. Alleen al je eigen vooruitgang gevisualiseerd zien in een spel kan wonderen doen voor de motivatie om door te zetten. Een voorbeeld van een serious game voor de geestelijke gezondheidszorg is De Lifestyle Challenge. Onze samenwerking met GGz Centraal is nog in volle gang: in 2023 werd het prototype – dat we maakten in co-creatie met jongeren en behandelaars – opgeleverd.
Preventieve zorg verbeteren met een game
Het aanmoedigen van mensen om voldoende te bewegen is een essentieel onderdeel van preventieve zorg. Immers: regelmatige lichaamsbeweging is een krachtig middel om tal van gezondheidsproblemen te voorkomen, waaronder hart- en vaatziekten, diabetes, obesitas en mentale gezondheidsproblemen. Zorgverleners kunnen een rol spelen bij het voorlichten, motiveren en begeleiden van patiënten om een actieve levensstijl te omarmen – maar vaak is het lastig om het beweeggedrag ook echt (en vooral: langdurig) te veranderen in het dagelijks leven. De laatste jaren zijn er veel beweeginterventies ontwikkeld met als cruciaal onderdeel: gaming en gamification. Wat je je daarbij moet voorstellen? Lees het blog Gamen en bewegen, een gouden combi en bekijk voor nog meer – hartverwarmende – inspiratie ons project Jong en oud in beweging met Virtual Reality.
“Ik wil zelf een serious game voor de zorg ontwikkelen. Waar begin ik?”
Begin bij het einde! Bedenk goed: voor wie moet deze serious game voor de zorg het verschil maken? En hoe ga ik deze mensen bereiken, ook nadat het onderzoek is afgerond? Wij zien vaak dat serious games voor de zorg een beloftevolle start maken, maar uiteindelijk toch niet bij de eindgebruiker belanden. Dat is zonde. En als ontwikkelpartij willen wij graag samen met partners en kennisinstellingen voorkomen dat innovaties voor de zorg op de plank belanden.
Daarom hebben we een whitepaper geschreven over de implementatie van zorginnovaties. Anders dan mensen vaak denken, begint implementatie al tijdens het ontwikkelproces. Download het whitepaper, lees ‘m door en neem vrijblijvend contact met ons op om door te praten over je plannen. We schuiven graag vroeg in het innovatieproces aan.
Whitepaper! Hoe kunnen we de implementatie van serious games voor de zorg verbeteren?
Wij ontwikkelen serious games voor de zorg met:
Hoe maak je een serious game voor de zorg?
Een van onze belangrijkste speerpunten: we ontwikkelen niets zonder de betrokkenheid van de eindgebruikers. Op basis van tien jaar ervaring hebben we een eigen social design werkwijze ontwikkeld die ervoor zorgt dat belanghebbenden op cruciale momenten inspraak hebben. Wat ons onderscheidt van andere social design partijen is dat we dit afwisselen met pragmatisme en vaart. Naast momenten van inspraak helpen we je ook om gefundeerde keuzes te maken en het proces efficiënt te houden. Ons doel is dat er na iedere stap uit ons social design proces een tastbaar resultaat ligt waar — ook zonder onze tussenkomst — op voortgebouwd kan worden.